Umek Kulawarga Jalaran saka Krama

Siti Siamah, Sutresna Kabudayan Jawa. (FOTO: Istimewa)

Wiwit biyen mula saben-saben ana kaluwarga sing umek rebutan warisan kuwi ora uwal saka krama sing wis kelakon. Mula yen ana wong lanang senengane roba-rabi utawa duwe bojo ora mung sij mangka padha karo nandur wineh padudon tumrah keturunane.

Promosi Jalur Mudik Pantura Jawa Makin Adem Berkat Trembesi

Wis akeh kedaden sing ala jalaran saka krama sing ora mung sapisan. Uga akeh sing padha eker-ekeran rebutan warisan karo sedulur dhewe, malah ana sing tekan paten pinaten, jalaran saka krama sing dilakoni bola-bali dening wong tuwa.

Mula saka kuwi, ing bebrayan Jawa wiwit biyen tansah ana pitutur marang calon manten supaya aja nganti dadi manten luwih saka sapisan. Pitutur iki tansah digambarake kanthi mangayubagya manten kang sarwa gumebyar sing mbutuhake ragad akeh. Dene alesane: “Dadi manten mung sapisan mula yen bisa diramen-rameni sakrame-ramene.”

Kejaba saka kuwi, ing bebrayan Jawa acara krama digawe sarwa njlimet, murih ora dianggep sepele dening kabeh pehak. Akeh lelakon siji lan sijine kudu kedaden kanthi urut lan dibecik-becikake. Wiwit saka nyumuk calon besan, paring peningset, lamaran tumekaning temu manten, kabeh kudu sarwa becik, jalaran kabeh pehak padha duweni pangajab: yen wiwitane becik mangka selawase bakal becik.

Aja nganti ana acara krama sing dicacat dening tangga teparo apa maneh dening masyarakat. Uga aja nganti ana alangan sing bisa gawe alane acara krama. Ewadene yen ana acara krama sing cacat tanpa dijarak uga bisa dianggep pratandha ala.

Mula saka kuwi, acara krama tansah dadi acara kang adiluhung, saengga dinane lan wektune uga sarwa dipetung kanthi adedhasar ngelmu petung-petungan sing dikuwasani dening para sepuh kang winasis. Ana pitutur: aja sembrana krama tanpa petungan sing titis jalaran yen kleru bisa cilaka tumekaning anak putu wayah kabeh.

Sarwa njlimet pancen wis kebacut dadi tradhisi adiluhung ing babagan krama sajroning bebrayan Jawa kang tansaya ngedab-edabi ing mangsa modheren iki. Malah yen sing dadi manten kuwi duweni ragad akeh, mangka bakal krama kanthi sarwa njlimet lan gumebyar murih ora dianggep sembarangan.

Wis akeh acara krama pancen tansaya sarwa njlimet lan gumebyar. Panggonane ing hotel berbintang lima, dene tamu-tamu sing diundang cacahe maewu-ewu lan saka kalangan wong cilik tumekaning kalangan penggedhe, saengga dadi pawarta ing kabeh media utawa malah uga diliput langsung dening televisi.

Pancen, kanggone pawongan sing persasat kakehan dhuwit, acara krama kudune kelakon sing sarwa njlimet lan gumebyar. Wiwit milih busana manten, tata rias, cindramata lan pasogatan kanggo tamu undangan tumekaning panggonan kanggo nyecep manis madune wulan kang pisanan kudune sarwa wah, ora sembarangan.

Nanging akeh sing salah tampa ing babagan krama, saengga duweni panganggep yen kabeh acara krama wis sarwa njlimet lan gumebyar tur mawa petungan kang titis mangka bakal becik selawase.

Wis akeh kedaden ala sing kelakon tumekaning pegatan senajan acara mantenan digelar sarwa njlimet lan gumebyar. Malah uga ana manten sing mung rukun sawulan banjur padha pegatan kamangka acara mantenane sarwa njlimet lan gumebyar tur ngedab-edabi tenan jalaran diliput langsung dening televisi.

Acara mantenan sing digelar sarwa ngedab-edabi pancen ora jaminan kanggo lestarine krama utawa bebojoan. Awit kanggone bebrayan Jawa, krama kuwi bebojoan kang ora ana watese kejaba pejah. Tegese, wiwit dadi manten tumekaning pejah, kakung lan wadon sarimbit sing ngayahi urip bebojoan kudune bisa tansah rukun aja nganti tukar padu apa maneh nganti padha pegatan.

Mantenan Selawase

Mula saka kuwi akeh wong tuwa biyen tansah paring pitutur marang manten sarimbit supaya tansah ngrekadaya murih bisa mantenan selawase. Tegese, kabeh lelakon lan tumindhak kudune sarwa becik lan bisa gawe marem atine bojo.

Perkara urip samadya utawa sarwa menthereng uga ora jaminan kanggo katentremaning bale wisma. Akeh sing urip tansah mlarat nanging ora tau eker. Kosok baline akeh sing uripe murwat persasat kurugan raja kaya nanging malah padha kerep tukaran tumekaning pegatan.

Ewadene rekadaya murih bisa mantenan selawase kuwi pancen gampang-gampang angel. Bisa dadi gampang yen manten sarimbit padha netepi setiyaning katresnan, saengga ora bakal kagodha dening klimising bathuk utawa bagusing pasuryan liyan.

Setiyaning katresnan bakal luntur yen ora didhasari kanthi prilaku becik ana sajrone lan jabane omah. Kabeh kasenengane wong loro kudune bisa cocog murih ora sewang-sewangan. Saupama sing kakung seneng mancing, nanging sing wadon seneng nglangi, mangka kabeh padha sinau seneng mancing lan seneng nglangi murih tansah bebarengan anggone ngayahi kasenengan-kasenengan kuwi.

Dene rekadaya murih mantenan selawase bisa dadi angel yen siji lan sijine wis emoh netepi setiyaning katresnan marang bojo. Kaya dene unen-unen, sing kakung seneng nguyang, sing wadon seneng ngintalke. Tegese, bebasan sing kakung tansah nguber-uber prawan utawa randha, sing wadon uga malah senengane ngawe-awe lanangan liya.

Yen manten sarimbit wis padha duweni lelakon ala kaya mangkono kuwi, kramane persasat bakal manen perkara ala tumekaning anak putu sateruse. Kabeh padha rebutan rajabrana lan rajakaya sing wis dadi warisan, apa kuwi arupa kewan, sawah, omah, emas, slaka, utawa tahta.***