Jembar Pangapura Nuju Dina kang Mulya

Sakbubare salat id ing mesjid utawa lapangan, masarakat padha halal bihalal utawa salam-salaman kanggo nglebur dosa sapadha-padha. Dosa amarga wus tau tumindak ala, cengkah, gawe sengsarane wong liya, ngrekasakake lan menehi kasusahan.

Nalika wus salaman, ati dadi adhem amarga wus padha apura-ingapura. Awak dadi enteng lan ayem. Mula, dina riyaya tumrap wong kang jembar pangapurane, bakal dadi dina kang mulya.

Promosi Jalur Mudik Pantura Jawa Makin Adem Berkat Trembesi

“Apura-ingapura wus dadi ambegane wong Jawa. Wong Jawa kuwi sugih pangapura. Yen wayang ana Puntadewa sing digambarake wong sing sabar, ora gampang nesu, duwe sipat pangapura, ora gething lan nyimpen anyel,” kandhane Dhosen Akademi Seni Mangkunegaran (Asga), Ki Demang Edy Sulistyono, Selasa (21/8).

Mula, Puntadewa kuwi duwe getih putih amarga awake sing resik lan ora duwe sipat ala. “Ing Jawa kuwi wus ana konsep pangapura yaiku ujung lan pangabekten. Dening para wali, banjur dijupuk dadi tradhisi ing Islam. Pangabekten lan ujung ing Jawa ora mung setaun sepisan nanging dadi pakulinane wong Jawa,” ujare Edy.

Tradhisi halal bihalal ing Jawa, diwiwiti dening Samber Nyawa utawa Mangkunegara I, banjur dadi awet lan lestari ing lingkungan wong Islam ing tlatah Jawa, amarga konsep-e padha karo Islam.

Ing dina riyaya, dosa kang disebabkake tumindak ala marang wong liya, ora liya tatacarane ngilangake yaiku kanthi njaluk pangapura marang wong sing dilarani. Dene ikrar sungkem marang wongtuwa utawa sing disepuhake, ana petang prakara yaiku ngaturaken sungkem, silaturahmi, njaluk pangapura lan njaluk donga. Salah sijine conto yaiku “… kula sowan, sepisan tuwi kawilujenganipun, kaping kalih ngaturaken sungkeming pangabekti. Ing saklajengipun ngaturaken sedaya lepat, keparenga paring pangapunten. Saklajengipun nyuwun berkah pangestu.”

Beda dosa kang nglanggar pranatan agama, kaya wong Islam ora salat, ora jakat, ora pasa, mula supaya dosane ilang tatacarane yaiku mertobat lan nyuwun pangapura marang Gusti Kang Maha Kuwasa. Ikrar mertobat marang Gusti bisa nganggo ukara apa wae sebab Gusti Maha Mireng. Gusti Allah iku Maha Pangapura, mulane yen manungsa wis ngakoni dosa lan kaluputane sarta wis mertobat ora bakal gawe dosa maneh, mesthine ya pinaringan pangapura.

Upamane sakbubare Salat Id, kok isih ana rasa gething, anyel, dengki lan srei marang wong liya, wong kasebut prelu ditakoni kasile poso sesasi muput kuwi apa? “Pasa kuwi tegese ngobong dosa lan sipat-sipat ala. Dadi rampung pasa, dadi manungsa kang suci. Nalika isih duwe sipat ala ing dhadhane, tegese pasane ora sukses ngobong dosa lan sipat ala. Mula, pasane mung antuk ngelih lan ngelak, ora oleh ganjaran utawa piwalesan,” ujare dhosen ing Sastra Dhaerah FSSR UNS, Imam Sutardjo.

Akeh contone nalika para panguwasa padha nggelar open house ing daleme dhewe. Banjur salaman karo mungsuh pulitike. Babagan iki dadi conto kang becik kanggo masarakat, sebabe wus padha rukun. Nanging nalika durung suwe padha padudon babagan pangkat utawa dhuwit, para panguwasa kuwi ora bisa diconto sebabe halal bihalal nalika dina riyaya mung ing ana ing kulite, ora ing njero dhadhane.

Banjur piye nalika duwe kaluputan marang wong liya, nanging ora wani njaluk ngapura amarga isin? “Akeh tatacara silaturahmi, ana sing mlebu omah siji-siji, ana kumpul trah, halal bihalal ing lingkungan RT utawa RW. Tatacara iki bisa dadi cara nalika kita isin. Sebab ana ikrar sing diwaca bareng-bareng. Sing paling prelu yaiku ati gelem nampa pangapura, senadyan ora sungkem karo wong sing duwe salah.”

Kanjeng Nabi Muhammad wus menehi conto, yaiku nyambung tali silaturahmi marang wong sing gething marang piyambake. “Kuwi akhlak sing karimah, sing mulya lan utama. Yaiku menehi ngapura sanadyan ora dijaluki pangapura. Sanadyan angel, sipat kuwi kudu dadi tuladha lan bisa dilakoni masarakat marang panguwasa, supaya panguwasa sing kiyanat dadi mertobat.