Jagad-jawa
Kamis, 3 Januari 2013 - 10:00 WIB

CERKAK: Sawah

Redaksi Solopos.com  /  Tim Solopos  | SOLOPOS.com

SOLOPOS.COM - Panduan Informasi dan Inspirasi

Sesawangan esuk iku katon endah banget, kekembangan padha megrok kaya mapag mletheke sang surya. Sasi Nopember lagi ana udan siji loro kang niba, mula among tani lagi wani nyebar winih.

Beda karo kanca tani liyane, saiki Pak Wandi ora menyang sawah, sawahe wis dilempit. Ana rasa bingung dadi wong sugih anyaran, dhuwit dodolan sawah isih ana bank cacahe setengah milyar rupiyah.

Advertisement

”Jare arep tuku mobil, Kang?” aruhe Pak Tarman karo nyesep rokoke.

”Karepku mono arep tak tukokke sawah njaban desa, rak luwih murah, dadi aku isih bisa nyambut gawe. Dene yen ana turahane dhuwit lagi ditukokake mobil sekenan kena kanggo omprengan ben dicekel si Bambang”.

”Hla, apa wis tarenan karo anakmu lanang?”

“Wo… bocah saiki angel kandhanane, jare tuku mobil iku sing anyar sisan ben kena nggo carteran.”

Wong saomah padha duwe penemu dhewe-dhewe. Sing enom pengin mobil. Mbokne Bambang njaluk kalung. Anake wadon pengin pit montor sekutik. Pak Wandi dadi sansaya bingung. Jebul nyekel dhuwit akeh iku malah sedhih.

Biyasane wayah esuk ngene iki wis aneng sawah, embuh ndhangir embuh matun, embuh ngrabuk. Pokoke ana wae pagaweyan sing diayahi. Urip dadi wong tani sejatine kebak kabagyan lan kanugrahan. Ati tentrem ora ngangsa sanadyan asile sithik.

Lagi weruh tandurane thukul ijo royo-royo wae wis nyicil ayem. Weruh pari padha kematak dadi bisa ngguyu. Nyawang pari wis kuning wis bisa ngrancang asil panenan kanggo tuku apa ta apa. Bareng saiki? Pak Wandi nyecep kopi cawisan esuk mau sing durung disenggol.

Advertisement

Jebul donya iki mung sawang sinawang. Wong tani yen nyawang wong dagang jare rasane penak banget, pagaweyane entheng bathine sakumbrug. Para bakul nyawang pegawe negri ya padha meri. Jare linggihan neng kantor wae bayarane saben tahun mundhak, tur oleh pensiun.

Suwalike sing dadi pegawe negri padha meri yen nyawang juragan gedhe saben dina numpak mobil mlebu metu menyang bank njupuk dhuwit yutan rupiyah. Nanging embuh nyatane sing bener sing endi. Bareng saiki ngrasakake dadi wong sugih, Pak Wandi lagi bisa mbenerake penemune mbiyen: wong tani iku sanadyan ora nyugihi nanging marakake ati tentrem amarga barang sing dipangan kabeh barang kang halal, durung ana critane wong tani padha korupsi.

”Pak, iki ana mobil sekenan ning barange isih apik,” kandhane Bambang karo nyedhaki anggone lungguh.

”Hla, regane pira?”

“Njaluke sangang puluh lima yuta rupiyah, nanging bisa suda.”

Durung putus anggone rembugan bab mobil sekenan wis kedhisikan tekane Lurah Samto sing gaweyane makelaran lemah.

”Dhe, sawah kidul desa ana sing didol. Murah hlo, Dhe. Selak kedhisikan wong liya.”

Advertisement

”Hla ambane pira lan isih ana irigasi apa ora?”

“Beres kok, Dhe. Ambane kurang luwih patang ewu meter persagi lan isih kebanyon saka irigasi desa”.

Krungu rembugane Lurah Samto mau Pak Wandi luwih ketarik atine. Jebul urip neng desa yen ora nyekel pacul malah atine sedhih. Gampang katerak lelara. Krungu rembugane Pak Lurah karo bapake mau Bambang atine kuwatir, sumelang bapake kena pengaruh.

Lurah Samto wis nyathut dhuwite rakyat sing oleh ganti rugi proyek ratan tol. Jare kanggo ragat administrasi. Atine Pak Wandi wis manteb dhuwit dodolan sawah kudu diwujudake sawah meneh.

”Hla, njaluke pira ta, Pak Lurah?”

”Njaluke rongatus seket yuta rupiyah. Iki aku omong apa anane. Dene yen kedadeyan aku pikiren hlo!” wangsulane Lurah Samto blaka.

”Lha kok dhuwur temen. Kok kaya sawah katerak proyek.”

Advertisement

”Ya mengko omonga dhewe karo sing duwe. Aku mung nglantarake.”

Sapungkure Lurah Samto, Bambang nyedhaki bapake.

”Rasah nggugu omongan Lurah Samto, Bapak wis ngerti ta gedhohane?”

Proyek dalan tol Semarang-Solo-Kertosono gawe geger wong tani. Akeh wong sugih dadakan, nanging akeh wong nganggur dadakan. Para kadang tani sing saben dina ana sawah saiki mung thenguk-thenguk ngekep dhengkul. Sanadyan sugih dhuwit nanging atine susah. Sanadyan bisa nyawang anak-anake padha numpak pit montor nanging atine tambah ketar-ketir.

Sanadyan bisa nyawang bojone padha nganggo gelang kalung nanging atine malah miris, aja-aja mengko malah dijambret. Durung genep telung sasi celengane Pak Wandi gari telung atus yuta rupiyah. Atine tambah sumelang. Nganti seprene durung oleh sawah anyar.

Reregan sawah sansaya dhuwur. Pawadane werna-werna. Jare sakiwa tengene dalan tol arep kanggo proyek perumahan mewah. Jare sawah kono bakal dienggo proyek pabrik. Kabar ndedele reregan sawah kanggone Pak Wandi nambahi kumat lelarane.

Ing pikirane Pak Wandi saiki desa-desa kebak makelar lemah. Jare arep nukoni lemah sawah kanthi rega luwih dhuwur tinimbang sesuk yen sing ngregani pamarentah. Pamarentah sajake mung mikir kabutuhane wong sugih dhuwit. Pamarentah mung mikir investor saka njaban rangkah.

Advertisement

Dalan-dalan dijembarake kareben trek lan montor bisa liwat. Ora preduli nrajang sawahe para tani. Ora preduli nerak omahe wong cilik. Ora preduli nrabas kuburane para leluhur. Sing penting dalan tol kudu ndang rampung.

Sanadyan rakyat entuk ganti rugi nanging ora mikir kanthi dawa. Apa wong tani wis siyap nampa owah-owahan kahanan? Negara Indonesia iki negara agraris. Tegal sawah dudu mung sumber pangan nanging uga sumber panguripan.

Mbok dalan iki dijembarake sepira ambane tetep wae ora amot yen pabrik mobil terus diidini gawe mobil tanpa ana watesan. Sawangen dalan gedhe kae saiki kebak mobil lan motor tanpa kendhat pada rebut banter, malah ora sethithik nyawane menungsa mung kaya nyawane pitik saben dina keplindhes rodha.

 

***

Pak Wandi nyawang sawahe sing saiki wis ucul saka tangane. Ing papan kono ndhisik dheweke adus kringet nggarap sawah kanggo kulawargane. Nanging, saiki Pak Wandi mung bisa nyawang buldoser ngratakake watu lan gesik kanggo dhasaran dalan tol. Let sedhela stom liwat wira-wiri ngalusake dalan aspal mau.

Pikirane mumet nggagas owah-owahan jaman kang sejatine ora disarujuki, nanging wong cilik ongklak angklik bisane mung manut karo wong dhuwuran.

Advertisement

”Pak minggir aja, neng kono, ketabrak modar kowe!” swarane mandhor proyek dalan mau ngabangake kupinge.

”Yen aku emoh minggir kowe arep ngapa,” wangsulane Pak Wandi karo malang kerik.

Weruh tumindake Pak Wandi sing nekat mau mandhore proyek nglarak Pak Wandi sarana kasar,”Minggir apa tak laporke polisi!”

Ing pangrasane Pak Wandi ana wong pirang-pirang padha ngruyuk dhewehe. Pak Wandi owa trima diremehake ati lanange. Dheweke mbrontak kanthi males sakbisa-bisane. Watu krikil ing pinggir dalan mau dadi gaman kanggo males. Wat-wut Pak Wandi anggone mbandhemi wong-wong mau karo bengok-bengok,”Balekna sawahku, balekna sawahku. Aku ora butuh dalan tol. Ora sudi aku nampa dhuwitmu. Aku ora butuh pembangunan kang nyengsarakake wong cilik. Kowe dudu pemimpinku. Kowe mung ngapusi aku. Ayo dha minggato yen ora kepengin mati saka tanganku.”

Tumindak lan swarane Pak wandi sansaya suwe sansaya nggegirisi. Ora let sawetara ana rombongan polisi teka. Pak Wandi dicekel lan digawa lunga menyang kutha.

***

 

Advertisement

Mbuh wis pirang dina anggone mapan ana kono, Pak Wandi lagi eling, rumangsane dina iku atine krasa rada tentrem, awake krasa kepenak.

”Piye Pak rasane awakmu, wis kepenak ta?” pitakone Bambang karo ngelus-elus sikile bapake. Let sedhela ana perawat rumah sakit mara nggawa obat karo ngulungake wedang.

”Wis waras, Pak? Mangsa pirang-pirang dina kok turu thok,” pitakone juru rawat RSJ mau karo mesem.

”Wis krasa ayem atiku, rasane awakku ya wis entheng, hla iki aku aneng ngendi ta?”

”Bapak lagi lara, iki ana rumah sakit, wis gek wedang lan obate ndang diombe.”

“Hla aku lara apa ta? Wong karepku esuk mau arep macul neng sawah kok wong-wong padha nyekel aku.”

“Sawahe Bapak saiki aneng kidul desa, wingi wis tak sebari winih Pak, mengko Bapak bisa nggarap.”

“Ya ayo aku terna mulih, ndang tak garape sawahe, wiwit mbiyen aku ora setuju dalan tol iku.”

Awan iku dhokter kang mriksa Pak Wandi maringi resep anyar. Ngendhikane rong dina maneh Pak Wandi wis diidini bali mulih sauger neng ngomah diwenehi gaweyan aneng sawah. Dheweke ora lara abot nanging mung bingung.

Sumedi, Dedunung ing Madegondo RT 004/RW 002, Madegondo, Grogol, Sukoharjo

Advertisement
Advertisement
Berita Terkait
Advertisement

Hanya Untuk Anda

Inspiratif & Informatif